logo l

Album i tefilin od rabina Lewina

Chaim/Życie

David Lewin, prawnuk dr. Adolfa Lewina, rabina Koźmina Wlkp., przekazał na dniach do Muzeum Okręgowego w Lesznie unikalny album, jakby wyjęty wprost ze środka żydowskiego Leszna II połowy XIX wieku. 


Jest to pięknie oprawiony w czerwoną tkaninę i świetnie zachowany album z 1872 roku, wykonany z okazji złotych godów, czyli pięćdziesieciolecia ślubu państwa Gumpertów z Leszna. Album zawiera dziesiątki kart z gratulacjami oraz telegramów nadesłanych jubilatom – ale przede wszystkim odpis ich kontraktu małżeńskiego z 1822 roku. Muzeum Okręgowe w Lesznie mieści się w budynku byłej synagogi i posiada zbiór leszczyńskich judaików.

To drugi dar żyjącego w USA Davida Lewina dla wielkopolskiego muzeum. W marcu tego roku ofiarował Muzeum Ziemi Koźmińskiej w Koźminie Wlkp. Bardzo cenną pamiątkę – XIX wieczny tefilin (inaczej nazywany filakteriami - chusta i dwie czarne pudełka z fragmentami Tory używane podczas modlitw) po swoim przodku dr. Adolfie Lewinie, rabinie Koźmina w latach 1872-1878.

Kim byli Gumpertowie z Leszna? Warto by sie tego wkrótce dowiedzieć. Takie pamiątki to prawdziwy rarytas dla każdego muzeum gromadzącego judaika. Nie trafiłyby one ani do Koźmina ani do Leszna, gdyby nie Paweł Bajerlein, który pisze książkę o żydowskim Koźminie Wlkp. i który nawiązał kontakt z Davidem Lewinen, zdobył jego zaufanie i przekazał przedmioty do muzeów. Dar jest od serca, zwłaszcza tefilin, bo to jedyna i wyjątkowo cenna pamiątka, jaką David Lewin posiadał po swoim pradziadku.

Dr Adolf Lewin urodził się w Pniewach 23 września 1843 roku, studiował w Seminarium Rabinicznym we Wrocławiu oraz na Uniwersytecie Wrocławskim, a dwa lata po jego ukończeniu, w 1872 roku, został wybrany na rabin Koźmina Wlkp. Była to jego pierwsza praca na stanowisku rabina. Jak pisze na swoim FB Jewish Wlkp Paweł Bajerlein, Adolf Lewin w ciągu sześciu lat pracy w Koźminie „wraz z powołaną komisją opracował i wprowadził nowy porządek synagogalny, czym ostatecznie potwierdził, że gmina żydowska szła nurtem oświeceniowym, a nie tradycjonalistycznym. Zreformował żydowskie organizacje pomocy ubogim czy stowarzyszenie pogrzebowe. Otworzył także religijną szkołę żydowską.

Jego działalność miała duży wpływ na całe miasto. Razem z kupcem Adolfem Horwitzem zorganizował Wyższą Szkołę dla Dziewcząt - zgodnie z życzeniem założycieli przyjmowała dziewczynki bez względu na wyznanie (de facto było w niej najwięcej dzieci katolickich). Powszechnie ceniono go za zdolności kaznodziejskie, mądrość, rozsądek i szacunek do każdego człowieka.

Nie dziwi zatem fakt, że gdy w 1878 roku postanowił objąć rabinat w Koblencji, wywołało to w Koźminie smutek. Na cześć Adolfa Lewina wyprawiono uroczystą pożegnalną kolację, by podziękować mu za jego ofiarną pracę na rzecz gminy żydowskiej, jak i całego miasta”.

Rabin  Lewin był rabinem w Koblencji do 1886 roku, a następnie przeszedł do rabinatu we Fryburgu Bryzgowijskim. Zmarł w 1910 roku. Napisał kilka prac naukowych z zakresu historii i judaizmu.

Projekt
CHAIM/ŻYCIE

Fundacja Tu Żyli Żydzi, Poznań


Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowane w 2020 r. przez Andrzeja Niziołka

CHAIM/ŻYCIE - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce, to projekt edukacji i animacji kultury w Poznaniu i Wielkopolsce. Poszukujemy, gromadzimy i prezentujemy na niej trzy rodzaje materiałów:

* Dzieła twórców kultury odnoszące się do kultury żydowskiej i obecności Żydów w Poznaniu i Wielkopolsce.

* Materiały nt. kultury i historii Żydów wielkopolskich – jako mało znanego dziedzictwa kulturowego regionu.

* Informacje o działaniach lokalnych społeczników, organizacji, instytucji zajmujących się w Wielkopolsce upamiętnieniem Żydów w swoich miejscowościach oraz informacje o tychże działaczach i organizacjach.

Kontakt

  • Andrzej Niziołek

  • Hana Lasman

  • Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


Projekt finansowany jako zadanie publiczne Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury w 2021 r.

© 2020 Fundacja Tu Żyli Żydzi. Strony Trojka Design.