logo l

Historia Żydów w Wielkopolsce

Historia Żydów w Wielkopolsce

Nikt współcześnie nie napisał jeszcze całościowej książki o historii Żydów w Wielkopolsce. Niektórzy się dziwią: czy w ogóle byli jacyś Żydzi w Wielkopolsce? Już przed wojną było ich tak mało, że prawie ich nie ma w śladach i pamięci dzisiejszych Wielkopolan. A w pozostałych częściach Polski Żydów i Wielkopolski w ogóle ze sobą się nie kojarzy. Tymczasem związek Żydów z Wielkopolską jest dłuższy niż w Małopolsce, na Kresach czy na Mazowszu, a historia Żydów w Wielkopolsce bogata i pasjonująca - i od pewnego momentu zupełnie inna niż w reszcie Polski.

Żeby pokazać kulturę i historię Żydów w Wielkopolsce Fundacja Tu żyli Żydzi na stronie Chaim/Życie - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce , opowiada ją inaczej, „od dołu”, poprzez prezentację żydowskiego dziedzictwa poszczególnych wielkopolskich miast i miasteczek

Czy można mówić o historii Żydów w Wielkopolsce bez wspomnienia jej największych rabinów, w najlepszych wiekach Rzeczpospolitej należących do elity rabinów Europy? O wybitnych rabinach Poznania, takich jak Eliezer Aszkenazi ben Elia Rofe, Mordechaj ben Abraham Jaffé, czy o po dzisiejszy dzień najważniejszym spośród nich Akivie Egerze, piszą w swoim tekście Lech Muszyński i Bronek Bergman - sam Żyd poznański, o niezwykłej biografii.

Najgłośniejszą na świecie postacią z historii Żydów w Wielkopolsce jest chyba urodzony w Poznaniu i dwukrotnie będący tu rabinem słynny Juda Loew ben Bezaleel zwany MaHaRaLem z Pragi - twórca legendarnego Golema. Pisze o nim prof. Rafał Witkowski

Na stronie Chaim/Życie w dziale Kultura i Historia Żydów w Wielkopolsce znajdują się także jakże odmienne od dziejów społeczności Żydów z innych zaborów - historie całych społeczności żydowskich w Wielkopolsce, nie tylko z dużych miast, jak Poznań, Leszno, czy Kalisz, ale także z tych małych i wręcz maciupkich, jak Koźmin Wielkopolski, gdzie do dziś zachował się w świetnym stanie kirkut, czy Rawicz, skąd pochodzi jeden z ojców założycieli współczesnego Izraela Artur Ruppin.

Od XIX wieku Żydzi na świecie, zwłaszcza ci, którzy chcieli budować państwo żydowskie w Palestynie, zaczytywali się monumentalną, 11-tomową książką Heinricha Graetza „Historia Żydów” - pierwszą napisaną w epoce nowożytnej historią narodu żydowskiego od czasów biblijnych po XIX wiek.  Kto wie, że jej autor, historyk Heinrich Graetz, urodził się w maleńkim Książu Wielkopolskim, a jego żona pochodziła z Krotoszyna? Sylwetkę profesora przybliża na Chaim/Życie w swoim tekście Krzysztof Budzyń

Pokazując kulturę i historię Żydów w Wielkopolsce Fundacja Tu żyli Żydzi prezentuje na stronie Chaim/Życie wiele tekstów lokalnych historyków, ustalenia regionalistów i pasjonatów z różnych miejscowości, dokumenty i wspomnienia, materiały edukacyjne czy fragmenty książek.

Projekt
CHAIM/ŻYCIE

Fundacja Tu Żyli Żydzi, Poznań


Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowane w 2020 r. przez Andrzeja Niziołka

CHAIM/ŻYCIE - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce, to projekt edukacji i animacji kultury w Poznaniu i Wielkopolsce. Poszukujemy, gromadzimy i prezentujemy na niej trzy rodzaje materiałów:

* Dzieła twórców kultury odnoszące się do kultury żydowskiej i obecności Żydów w Poznaniu i Wielkopolsce.

* Materiały nt. kultury i historii Żydów wielkopolskich – jako mało znanego dziedzictwa kulturowego regionu.

* Informacje o działaniach lokalnych społeczników, organizacji, instytucji zajmujących się w Wielkopolsce upamiętnieniem Żydów w swoich miejscowościach oraz informacje o tychże działaczach i organizacjach.

Kontakt

  • Andrzej Niziołek

  • Hana Lasman

  • Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


Projekt finansowany jako zadanie publiczne Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury w 2021 r.

© 2020 Fundacja Tu Żyli Żydzi. Strony Trojka Design.