Konin leży nad Wartą, 100 km na wschód od Poznania. Było miastem królewskim, lokowanym przed 1293 rokiem - ale jako gród i osada Konin istniał już w I połowie XII wieku. Powstał na wyspie wśród rozlewisk Warty, by strzec brodu a potem mostu na trasie handlowej. W 1331 roku miasto zostało spalone przez Krzyżaków, po czym odbudowane na polecenie Kazimierza Wielkiego, wyposażone w murowany zamek. W I Rzeczpospolitej w Koninie odbywały się sądy szlacheckie: ziemski i grodzki. Po II rozbiorze Polski miasto znalazło się w państwie pruskim, a po kongresie wiedeńskim w 1815 roku został częścią Królestwa Polskiego w zaborze rosyjskim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku Konin był kilkunastotysięcznym miastem powiatowym położonym na uboczu uczęszczanych szlaków komunikacyjnych. W czasie okupacji Niemcy zamordowali w okolicznych lasach konińskich Żydów, przed wojną stanowiących ok. 21 procent mieszkańców miasta. Po 1945 roku Konin gwałtownie się rozwinął i uprzemysłowił: w okolicy wydobywane są złoża węgla brunatnego, działają dwie elektrownie, huty i inne zakłady. Od 1975 do 1998 roku miasto było stolicą województwa konińskiego.
Najstarszy ślad obecności Żydów w Koninie pochodzi z 1397 roku, ponownie informacja o nich pojawia się dopiero w roku 1579, kiedy to trzech starozakonnych zapłaciło 1 złoty podatku pogłównego każdy. W 1628 roku gmina posiadała własną ul. Żydowską znajdującą w sąsiedztwie murów miejskich (jej nazwa przetrwała do 1930 roku). Wskutek potopu szwedzkiego, osadnictwo żydowskie w mieście zanikło, ale w XVIII wieku gmina się odrodziła. W latach 60. powstał kahał; pierwszym stałym rabinem został w 1810 roku Cwi Hirsz Amsterdam. W 1765 roku mieszkało w Koninie 133 Żydów i ta liczba przez cały XIX wiek rosła - w 1909 roku było ich już 4073, czyli nieco ponad połowa mieszkańców miasta. W międzywojniu liczba Żydów konińskich się zmniejszyła: 1939 roku było ich 2,5 tysiąca.
Niemcy, którzy zajęli Konin we wrześniu tegoż roku poddali miejscowych Żydów natychmiastowym represjom: sprofanowali synagogę, zaorali cmentarz żydowski, wyburzyli część ich dzielnicy. 30 listopada 1939 roku zatrzymali od 1080 do 1200 Żydów, których 3 grudnia wywieźli do Ostrowca Świętokrzyskiego. Żydów pozostałych w mieście Niemcy zamknęli w otwartym getcie, które ostatecznie zlikwidowano już pod koniec 1941 roku. Pozostali w nim jeszcze Żydzi zostali wywiezieni do Łodzi.
Holokaust przeżyło w sumie ok. 200 konińskich Żydów. W 1945 roku powróciło do Konina 46 spośród nich, ale pod koniec lat 40. XX wieku praktycznie wszyscy oni wyjechali z miasta. W Koninie mieszka dziś ponad 73 tysięcy ludzi.
Oprac. na postawie informacji z Wikipedii i Wirtualnego Sztetla Damian Kruczkowski.
