logo l

Krotoszyn

Miasto lokowane w latach 20. XV wieku na prawie magdeburskim przez rycerza Wierzbiętę z Krotoszyna, uczestnika bitwy pod Grunwaldem. W XVII wieku osiedlili się w nim uciekający przed prześladowaniami niemieccy protestanci. Miasto szybko się rozwijało, w XVII wieku zostało spalone podczas potopu szwedzkiego, na nowo rozwinęło się dopiero w XVIII wieku, kiedy zasłynęło z licznych jarmarków. Po III zaborze znalazło się w państwie pruskim, a w 1819 roku kupił je książę bawarski Karol Aleksander von Thurn von Taxis. Latyfundium tego rodu, nazywane księstwem krotoszyńskim, istniało aż do 1927 roku, ale już w 1919 roku utracili oni faktyczny wpływ na miasto.

Wiek XIX i początek wieku XX, to okres rozwijającego się intensywnie w Krotoszynie przemysłu, zahamowanie tego procesu nastąpiło w latach międzywojennych. W 1910 roku miasto zamieszkiwało 13 tysięcy osób  Podczas II wojny światowej z Krotoszyna wysiedlono większość Polaków sprowadzając na ich miejsce Niemców ze wschodu i południa Europy.

Żydzi przybyli do Krotoszyna pod koniec XV wieku i z czasem otrzymali od władz miasta przywilej gwarantujący im dość dużą swobodę. Ten stan zniszczył potop szwedzki, po którym z 400 rodzin żydowskich, które mieszkały w Krotoszynie przed 1655 rokiem, w mieście pozostało zaledwie 50. Już wkrótce jednak, po roku 1670, kiedy to cesarz Leopold wygnał ich z Austrii, następuje szczególnie duży napływ Żydów do miasta. W XVIII wieku gmina ponownie zaczyna się rozwijać i w połowie XVIII w. Żydzi stanowią najliczniejszą grupę w Krotoszynie – niemal połowę jego mieszkańców. Tutejsi żydowscy kupcy handlują z tak odległymi miastami, jak Frankfurt nad Menem i Lipsk, a w mieście działają liczni żydowscy uczeni i komentatorzy Talmudu. .

Żydzi w Krotoszynie przez stulecia utrzymywali się przede wszystkim z drobnego handlu i rzemiosła – byli krawcami, kuśnierzami, szewcami. Brali aktywny udział w życiu publicznym Krotoszyna. Liczebny szczyt ich populacji to rok 1837, kiedy w mieścieżyje ich ok. 2200. Później ta liczba coraz szybciej się zmniejsza. W roku 1871 Żydów w Krotoszynie jest już tylko ok. połowy z tej liczby, a ok. 1925 roku zostaje ich 527 osób - jak na Wielkopolskę i tak dużo. Ostatnie rodziny żydowskie wywożą z miasta Niemcy po 1939 roku.

Obecnie Krotoszyn liczy niespełna 30 tys. mieszkańców

Oprac. na postawie informacji z Wikipedii i Wirtualnego Sztetla. Panorama autorstwa Reinharda Grundta, ukazująca Krotoszyn od strony południowej - rycina ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Krotoszynie.


Projekt
CHAIM/ŻYCIE

Fundacja Tu Żyli Żydzi, Poznań


Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowane w 2020 r. przez Andrzeja Niziołka

CHAIM/ŻYCIE - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce, to projekt edukacji i animacji kultury w Poznaniu i Wielkopolsce. Poszukujemy, gromadzimy i prezentujemy na niej trzy rodzaje materiałów:

* Dzieła twórców kultury odnoszące się do kultury żydowskiej i obecności Żydów w Poznaniu i Wielkopolsce.

* Materiały nt. kultury i historii Żydów wielkopolskich – jako mało znanego dziedzictwa kulturowego regionu.

* Informacje o działaniach lokalnych społeczników, organizacji, instytucji zajmujących się w Wielkopolsce upamiętnieniem Żydów w swoich miejscowościach oraz informacje o tychże działaczach i organizacjach.

Kontakt

  • Andrzej Niziołek

  • Hana Lasman

  • Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


Projekt finansowany jako zadanie publiczne Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury w 2021 r.

© 2020 Fundacja Tu Żyli Żydzi. Strony Trojka Design.