„Nie będziesz sobie czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią!” - głosi Stary Testament (Biblia Warszawska). Słowa te, jak mało które, charakteryzują zawartą w Torze ideę najwyższego Boga i nakaz posłuszeństwa człowieka wobec Jego prawa. W religii i kulturze żydowskiej przez stulecia kurczowo trzymano się tej zasady, nie pozwalając na wprowadzenie do symboliki religijnej jakichkolwiek przedstawień ludzkiej postaci.

Jacob Abraham, znany także jako Jacob ben Abraham, Jacob Abramson lub Jacob Abrahamson, był medalierem, grawerem herbów i rzeźbiarzem pieczęci. Urodził się w 1723 roku (wg innych danych w 1722) najprawdopodobniej w księstwie Meklenburg-Strelitz. Informacja ta nie jest w pełni potwierdzona i jako miejsce jego urodzenia podaje się kilka miast na terytorium Niemiec. Swojego rzemiosła na pewno uczył się w Lesznie, w miejscowych pracowniach rzeźbiarskich i kamieniarskich. Następnie podjął pracę w mennicy królewskiej, początkowo w Szczecinie (od 1752 roku), potem w Królewcu (od 1755 roku), a następnie w Berlinie i Dreźnie. Przez blisko 50 lat był zatrudniony na pruskim dworze jako utalentowany i powszechnie ceniony snycerz i medalier.

Jacob nie posiadał gruntownego wykształcenia w zakresie rysunku i rzeźby i początkowo nie potrafił ani rysować, ani modelować. Jedynie dzięki wrodzonemu talentowi i pracy osiągnął najwyższy wówczas poziom sztuki medalierskiej, a wraz z nim znaczące sukcesy w tej dziedzinie.

Sława jaką zyskał sprawiła, że kierowano do niego zamówienia z różnych stolic europejskich. W sumie przypisuje mu się autorstwo 33 medali. Wśród nich za najlepsze i najważniejsze uważa się medale wybite na cześć zwycięstw Fryderyka Wielkiego podczas wojny siedmioletniej, w tym: medal upamiętniający zwycięstwo pod Torgau (1760), medal poświęcony majorowi Heinrichowi Siegismundowi von der Heyde, obrońcy Kołobrzegu – „Colberg Defensor” (1760) i medal z okazji zawarcia pokoju między Prusami, Rosją i Szwecją  – „Minerva Paciferae” (1762). Ponadto medal z okazji zdobycia Oczakowa z portretem kniazia Patiomkina – „Otschakovia Expugnata” (1783) oraz medal z okazji przyłączenia Krymu i Kubania do Rosji z napisem - „Catharina II Felicitati Saeculi” (1783). Wśród wyróżniających się prac wymienia się także medal poświęcony Mojżeszowi Mendelsonowi – „Faedon” (1774), medal z okazji jubileuszu francuskiej wspólnoty w Berlinie, wykonany wg szkicu Daniela Chodowieckiego (1772), medal wybity na cześć wielkiego księcia Pawła Piotrowicza Romanowa (1776), medal upamiętniający śmierć burmistrza Hamburga Petera von Greve (1780) i medal wybity z okazji 70. rocznicy urodzin berlińskiego bankiera Daniela Itziga – „Bene Merenti” (1793, wspólnie z synem Abrahamem).

Obok medalierstwa Abramson trudnił się także rzeźbą w kamieniu. Jego osiągnięcia w tej dziedzinie są jednak mniej znane. Za najlepszą uchodzi praca z wyobrażeniem popiersia cesarzowej Marii Teresy wykonana z onyksu, przygotowana na zamówienie dworu wiedeńskiego. Do znaczących sukcesów Jacoba jako rzeźbiarza i grawera zalicza się również postać orła pruskiego na rewersie talara bitego przez Fryderyka II Wielkiego oraz liczne portrety na monetach, które w drugiej połowie XVIII wieku bito w Prusach. Swoje prace sygnował literami A., G-A, lub A.J.A. Zmarł 17 lub 18 czerwca 1800 roku w Berlinie. Pochowano go na jednym z żydowskich cmentarzy w Berlinie.

Podobne sukcesy i osiągnięcia w sztuce medalierskiej stały się udziałem jego synów. Hirsch (zm. 1800) był medalierem i grawerem w mennicy w Berlinie. Michael Jacob (1750 - 1825 lub 1828) pracował jako grawer i miedziorytnik. Swoje prace wystawiał między innymi w Berlińskiej Akademii Sztuki. Znany był jako autor grawerowanej miedzianej platery z wizerunkiem Zewi Hirscha Lewina, naczelnego rabina w Berlinie. Podaje się, że brał udział w wojnie wyzwoleńczej w Stanach Zjednoczonych. Ostatecznie wyemigrował do Skandynawii. Przypuszcza się, że przeszedł na protestantyzm.

Największą sławę zdobył jednak najmłodszy z synów Jacoba, Abraham (1754 Poczdam - 1811), asystent ojca, wychowanek berlińskiej Akademii Sztuki (niem. Kunstakademie). Był królewskim mistrzem menniczym w Berlinie i Poczdamie, członkiem Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie, Wenecji, Florencji i Kopenhadze oraz członkiem nadzwyczajnym Berlińskiej Akademii Nauk. Wykonał około 250 medali zaliczanych do największych osiągnięć sztuki medalierskiej XVIII i XIX wieku. Wśród nich serie z portretami niemieckich uczonych, myślicieli i pisarzy, między innymi: Mosesa Mendelsohna (wykonał go wspólnie z ojcem), Gottholda Ephraima Lessinga, Immanuela Kanta, Christopha Martina Wielanda, Karla Wilhelma Ramlera, Johanna Friedricha Overbecka, Daniela Bernoulliego, Karla Antona von Martiniego, Christiana Feliksa Weisse, Andreasa Sigismunda Marggraffa, Leonharda Eulera, Johanna Georga Sulzera, Georga Ludwiga Spaldinga, Johanna Heinricha Samuela Formeya, Ludwiga Albrechta Gebhardiego i wielu innych. Ponadto był autorem portretu Fryderyka Wielkiego na skale „Friedericus Legislator” (1785), członków rodu Hohenzollernów, generała Hansa Joachima von Ziethena, ministra Friedricha Antona von Heinitza, Jean-Pierre-Antoine Tassearta, Daniela Chodowieckiego, a także medali z okazji Pokoju Cieszyńskiego z portretem Fryderyka II – „Hanc Incruenta Fraxinus” (1779), zaślubin przyszłego cara Rosji Pawła I Romanowa z Zofią Dorotą Wirtemberską – Marią Fiodorowną (1783), hołdu Fryzji Wschodniej dla nowego króla Prus Fryderyka Wilhelma II – „Nova Spes Regni” (1786), nadania praw obywatelskich Żydom w Westfalii z wizerunkiem cherubinów reprezentujących chrześcijaństwo i judaizm (1808), śmierci królowej Louisy Augusty Wilhelminy, pierwszej żony króla Prus Fryderyka Wilhelma III (1810) i medalu dla uczczenia tolerancyjnych ustaw cara Aleksandra I dla rosyjskich Żydów – „Liberatori Alexandri” (1804). Swoje prace opatrywał sygnaturą Abramson, ABR, A/S, N albo po prostu A. W dojrzałym wieku dokonał konwersji i przeszedł na chrześcijaństwo.

Najpełniej dorobek Jacoba Abramsona i jego syna Abrahama opisany został w pracy Tassilo Hoffmanna, Jacob Abraham und Abraham Abramson: 55 Jahre Berliner medaillenkunst 1755-1810 („Jacob Abraham i Abraham Abramson: 55 lat berlińskiej sztuki medalierskiej 1755-1810”), Frankfurt am Main 1927. Publikacja ukazała się w wydawnictwie J. Kauffmanna jako 31 tom serii Schriften der Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaft des Judentums.

Artykuł napisany do planowanej książki o leszczyńskich Żydach pt. „Święta gmina Leszno”. Dziękuję autorowi za jego udostępnienie portalowi Chaim/Życie.