Fundacja Tu żyli Żydzi pracuje nad nową książką o żydowskiej Wielkopolsce. Ma to być opowieść o Dawidzie Sonnabendzie, ostatnim kantorze poznańskiej gminy w latach 1921-1939 i jego rodzinie. O przeszłości i współczesności, Żydach niemieckich i polskich, samej Polsce i ludziach, którzy stąd wyjechali i osiedlili się na wszystkich pięciu kontynentach.

Dawid Sonnabend miał piękny głos – pamiętają ci, którzy słyszeli go śpiewającego w wielkiej poznańskiej synagodze. A człowiekiem musiał być skromnym, skoro zostały po nim dobre wspomnienia.

Kantor miał siedmioro dzieci, a każde z nich to osobna historia, pełna woli życia, bólu, nieuleczalnych ran i ciągle nie poddającego się życia. Albo białych plam do opowiedzenia po tych, których zabito.

Kantor miał też siedmioro rodzeństwa, które rozpierzchło się po świecie. I liczne kuzynostwo, których los był taki sam, jak jego rodziny. A ci z nich, którzy ocaleli, mieli swoje traumy i dzieci, które miały swoje losy i swoje dzieci, które mają stare zdjęcia i listy, a czasami i spisane historie. I kiedy dziś do nich krok po kroku docieramy, w Izraelu i Anglii, Australii i Meksyku, Stanach Zjednoczonych, Francji i RPA, mamy wrażenie, że trafiliśmy do konstelacji Sonnabendów. Świata najczęściej nadal bliskich, nieraz jednak nic o sobie nie wiedzących ludzi z jednej rodziny, którzy wyszli z Polski i rozpiechchli się po planecie.

Historia rodziny Dawida Sonnabenda to historia Polski, historia Poznania i Wielkopolski. Życia tu i tam, przed Zagładą i po niej, przy żywym udziale przeszłości – nawet jeśli mało się pamięta.

To kolejna książka Andrzeja Niziołka, który od lat pisze o wielkopolskich i polskich Żydach. Powstaje ona we współpracy z Haną Lasman, poznanianką z Izraela. Oboje oni stworzyli Fundację Tu żyli Żydzi, by realizować swoje projekty.

W 2021 i 2022 roku Fundacja otrzymała ze środków Urzędu Miasta Poznania oraz środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Welkopolskiego granty z obszaru kultury na zebranie materiału informacyjnego i dokumentacyjnego do książki, opracowanie tego materiału i rozpoczęcie pisania książki. Zgodnie z zobowiązaniami przedstawiamy w tym dziale część pozyskanego w ciągu tego okresu materiału – fotografie, listy, dokumenty, wspomnienia, w oparciu o które napisana zostanie książka o kantorze Dawidzie Sonnabendzie i jego rodzinie – a także fragment tworzonej publikacji.  

Wszystkie zebrane przez Fundację Tu żyli Żydzi materiały dotyczące rodziny Sonnabendów zostaną po wydaniu książki opublikowane w internecie na stronie Fundacji oraz przekazane do Archiwum Żydów Poznania i Wielkopolski w Bibliotece Uniwersyteckiej UAM w Poznaniu – jako materiał źródłowy do badań historycznych, publikacji, działań edukacyjnych, wystaw etc.

Projekt Rodzina Sonnabendów to kontynuacja działań Fundacji zmierzających do przywracania i poszerzania wiedzy o przeszłość poznańskich oraz polskich Żydów współczesnemu społeczeństwu Wielkopolski i Polski pozbawionemu doświadczenia wielonarodowości, które charakteryzowało historię Polski do 1939 roku.

Zapraszamy do czytania i oglądania!

Andrzej Niziołek, Hana Lasman

Projekt obecny jest także na stronie Cyryl - Wirtualne Muzeum Historii Poznania: https://cyryl.poznan.pl/kolekcja/dawid-sonnabend-ostatni-kantor-poznanskiej-gminy-zydowskiej/ 

 Sfinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania oraz Samorządu Województwa WIelkopolskiego jako zadanie w dziedzinie kultury na 2021 i 2022 rok.