Trzcianka położona jest na Pojezierzu Wałeckim, 96 km na północ od Poznania. Jako osada o nazwie Trzcianna Łąka znana była już w XIV wieku. W 1731 roku miejscowość otrzymała prawa miejskie, a w XVIII wieku stała się jednym z największych ośrodków sukiennictwa w Wielkopolsce. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku miasto stało się częścią Prus i pozostało w rękach niemieckich do końca II wojny światowej. Niemiecka nazwa Trzcianki to Schönlanke.
Żydzi pojawili się w Trzciance prawdopodobnie dopiero w XVIII wieku. Gmina od początku była stosunkowo liczna i zasobna, dzięki przywilejowi pozwalającemu jej członkom na handel wełną i suknami. Od 1773 roku społeczność żydowska szybko rozwijała się liczebnie - w mieście żyło wówczas 264 Żydów, czyli ok. 13 procent wszystkich mieszkańców. Już w 1815 roku ich społeczność się podwoiła, a najwięcej Żydów mieszkało w Trzciance w 1830 roku - prawie 900 osób, czyli ok. 23 procent wszystkich mieszkańców miasta.
Żydzi trzcianeccy posiadali synagogę od połowy XVIII wieku, potem powstał cmentarz, ponad sto lat w mieście działał bet midrasz, a około osiemdziesięciu żydowska szkoła powszechna. Obie te placówki edukacyjne zostały zamknięte - odpowiednio w 1897 roku i na początku XX wieku - z powodu braku uczniów. Pod koniec XIX wieku Żydzi wyjeżdżają z Wielkopolski do większych miast Niemiec lub emigrują za granicę, najczęściej do Ameryki.
Po I wojnie światowej Trzcianka, zamieszkana w większości przez Niemców, pozostała w granicach Rzeszy. W czasie międzywojennego dwudziestolecia społeczność Żydów trzcianeckich początkowo przeżywała rozkwit. Posiadała wówczas starą hebrajską bibliotekę z około 400 woluminami i nową bibliotekę obejmującą ponad 400 tomów. Istniała także czytelnia z całym szeregiem gazet żydowskich, Towarzystwo Kobiet Żydowskich prowadziło aktywną działalność charytatywną, a w mieście powstała żydowska opieka społeczna, która dbała o potrzeby socjalne członków gminy. Ostatnim rabinem trzcianeckim był - w latach 1932-1936 - Curt Peritz.
Po dojściu Hitlera do władzy w 1933 roku ten dobry dla Żydów okres skończył się, narastały prześladowania i wielu kupców żydowskich zdecydowało się opuścić miasto. W II połowie lat 30. w Trzciance pozostało ok. 380 Żydów.
Podczas tzw. Nocy Kryształowej 9 listopada 1938 roku niemieccy mieszkańcy miasta podpalili synagogę i zdemolowali żydowskie sklepy. Hitlerowcy zgromadzili też wszystkich żydowskich mieszkańców miasta na miejskim rynku i poprowadzili ich na stację kolejową, gdzie czekał już na nich pociąg wywożący ich z miasta. Tych, którzy nie wyjechali wóczas z Trzcianki po 1940 roku Niemcy internują, a następnie wywożą do obozów Sachsenhausen i Theresienstadt.
Wypalone ruiny synagogi oraz zdewastowany kirkut stały w Trzciance do II połowy lat czterdziestych XX wieku.
Miasto liczy obecnie około 17 tysięcy mieszkańców.
Opracował AN na postawie informacji z Wikipedii i Wirtualnego Sztetla.
