Żydzi we Wronkach i Wartosławiu: historia, dziedzictwo, pamięć. Pod takim tytułem w 2018 roku ukazał się jeden z numerów wydawanych przez Wroniecki Ośrodek Kultury „Zeszytów Muzeum Ziemi Wronieckiej”, w całości poświęcony miejscowym Żydom.
Publikacja liczy ponad 300 stron i ma charakter monografii starającej się jak najbardziej wszechstronnie i kompleksowo przedstawić dzieje wronieckiej społeczności żydowskiej, jej historię, synagogi, cmentarze, ważne osobistości, wspomnienia, judaika czy Zagładę ostatnich wronieckich Żydów podczas II wojny światowej.
Żydowski numer „Zeszytów Muzeum Ziemi Wronieckiej” (nr 1 z 2018 r.) jest już nie do zdobycia - zainteresowanie było duże i nakład po ok. roku od ich wydania został wyczerpany. Można się z nim obecnie zapoznać w niektórych bibliotekach w Wielkopolsce i w Polsce (ich spis jest na końcu tekstu), a także w Izraelu, USA i Niemczech.
Muzeum Ziemi Wronieckiej zamierza w najbliższym czasie rozpocząć stopniową publikację zawartych w „Zeszytach…” tekstów o wronieckich Żydach. W miarę, jak będą się pojawiały, będziemy o tym informować na Chaim/Życie i podawać do nich linki.
Poniżej zamieszczam spis treści „Zeszytów…” Żydzi we Wronkach i Wartosławiu: historia, dziedzictwo, pamięć.
Pod poszczególnymi pozycjami spisu treści umieściłem linki do strony Stowarzyszenia Lapidarium Żydowskie we Wronkach, które zainicjowało stworzenie w mieście lapidarium żydowskich macew. Linki przenoszą do fragmentów tychże tekstów upublicznionych na stronie internetowej Stowarzyszenia lub innych podstron tego portalu o zbliżonej tematyce.
Tekst Łukasz Majchrzak „Wronieckie lapidarium”, opisujący jak doszło do odkrycia macew z żydowskiego cmentarza we Wronkach, powstania Stowarzyszenia Lapidarium-Wronki oraz budowy lapidarium jest dostępny na portalu Chaim/Życie w części: Ludzie i organizacje - podstrona Wronki.
Żydzi we Wronkach i Wartosławiu: historia, dziedzictwo, pamięć - spis treści:
http://lapidarium-wronki.pl/rys-historyczny/
http://lapidarium-wronki.pl/mapa/
http://lapidarium-wronki.pl/sasiedzi/
http://lapidarium-wronki.pl/kultura-materialna/
http://lapidarium-wronki.pl/cmentarze-zydowskie-we-wronkach/
http://lapidarium-wronki.pl/inskrypcje-nagrobne/
- lista Żydów poszkodowanych w dwóch pożarach Wronek w roku 1822
- lista naturalizowanych Żydów z Wronek w roku 1834 i 1835
- lista dusz Żydów z Wronek z około 1842 roku
- lista członków gminy synagogalnej we Wronkach z roku 1849 przed odejściem odłączonych członków gminy, wraz z ich oszacowanymi przychodami, oraz ich podatkami
- lista wyborcza wronieckiej gminy z roku 1921
- lista wyborcza gminy z roku 1933
- lista członków wronieckiej gminy w roku 1930
(Do druku przygotował Piotr Pojasek)
http://lapidarium-wronki.pl/genealogia-rodzin/
http://lapidarium-wronki.pl/przywileje/
Rynek we Wronkach, przed I wojną światową
http://lapidarium-wronki.pl/zyli-razem-z-nami/
http://lapidarium-wronki.pl/kultura-materialna/
(Tekst dostępny na portalu Chaim/Życie w części: Ludzie i organizacje, podstrona Wronki)
http://lapidarium-wronki.pl/gallery/#pictures/001-051/001.JPG
Żydzi we Wronkach i Wartosławiu – historia, dziedzictwo, pamięć. W serii: Zeszyty Muzeum Ziemi Wronieckiej, nr 1 (3), Wronki 2018.
Dziękuję Piotrowi Pojaskowi za udostępnienie materiału i fotografii portalowi Chaim/Życie.
Egzemplarze żydowskiego numeru „Zeszytów...” znajdują się w następujących placówkach w Polsce (za fb Lapidarium-Wronki):
Biblioteka Narodowa w Warszawie; Biblioteka Jagiellońska w Krakowie; Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu; Biblioteka Kórnicka PAN – Pałac Działyńskich w Poznaniu; Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu; Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu; Biblioteka Wojewódzka w Poznaniu; Biblioteka Powiatowa w Szamotułach; Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie; Archiwum Państwowe w Poznaniu; Katedra Judaistyki Uniwersytet Wrocławski; Instytut Historii Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu; Zakład Hebraistyki, Arameistyki i Karaimoznawstwa w Poznaniu; Muzeum Historyczne w Sanoku; Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie; Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie; Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Warszawie.
Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowane w 2020 r. przez Andrzeja Niziołka
CHAIM/ŻYCIE - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce, to projekt edukacji i animacji kultury w Poznaniu i Wielkopolsce. Poszukujemy, gromadzimy i prezentujemy na niej trzy rodzaje materiałów:
* Dzieła twórców kultury odnoszące się do kultury żydowskiej i obecności Żydów w Poznaniu i Wielkopolsce.
* Materiały nt. kultury i historii Żydów wielkopolskich – jako mało znanego dziedzictwa kulturowego regionu.
* Informacje o działaniach lokalnych społeczników, organizacji, instytucji zajmujących się w Wielkopolsce upamiętnieniem Żydów w swoich miejscowościach oraz informacje o tychże działaczach i organizacjach.
Andrzej Niziołek
Hana Lasman
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Projekt finansowany jako zadanie publiczne Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury w 2021 r.