Zapraszamy na stronę internetową Zagórów - Miejsce z Historią, na której publikowane są artykuły na tematy historyczne dotyczące tej miejscowości.
W Zagórowie, mieście liczącym dziś 3 tysiące mieszkańców, Żydzi zaczęli osiedlać się w późno, dopiero na przełomie XIX i XX wieku. W okresie zaborów, kiedy miasto znalazło się w zaborze rosyjskim a nie pruskim, jak większa część Wielkopolski, w związku z czym zupełnie inaczej potoczyły się losy tutejszej społeczności żydowskiej. Podczas gdy w II poł. XIX wieku żydowscy mieszkańcy Poznańskiego emancypowali się, kulturowo asymilowali do Niemców i w konsekwencji coraz liczniej wyjeżdżali z prowincji w głąb Niemiec - to w Zagórowie należącym do rosyjskiego Królestwa Polskiego liczba żydowskich mieszkańców miasta w XIX wieku rosła i prowadzili oni tradycyjny, wyznaczony od wieków tryb życia w obrębie swojej społeczności. Szczegółowo opisuje te różnice prof. Krzysztof Makowski we stępie do książki „Dwa życia, jak dwa psalmy. Historia mówiona Leona i Toshy Jedwab opowiedziana Ewie Urbach”, którą również prezentujemy na portalu.
Co do samego Zagórowa tutejsi Żydzi byli krawcami, szewcami, stolarzami, kapelusznikami, czy blacharzami, wielu zajmowało się handlem produktami rolniczymi. Dopiero w 1882 roku tutejsi Żydzi zbudowali synagogę. W międzywojniu zaś, w lutym 1936 roku, w mieście doszło do pogromu - w trakcie jednego z targów Polacy zaczęli niszczyć i obrabowywać należące do Żydów. Żydów przed polskimi sąsiadami musieli bronić przybyli z Konina policjanci.
Niemcy, po zajęciu miasta we wrześniu 1939 roku, skonfiskowali należące do Żydów sklepy i rozpoczęli represje. W lutym 1940 roku część z nich wywieźli Żydów obozu pracy, a w mieście utworzyli getto, w którym stłoczono także żydowskich przesiedleńców z Goliny, Konina i Słupcy - łącznie żyło ich tu wówczas około 2 tysięcy. W 1941 roku część mieszkańców getta znów wysłano do obozów pracy, pozostałych zamordowano w lesie koło Kazimierza Biskupiego.
Historią Zagórowa oraz miejscowych Żydów zajmują się grupy regionalistów i miłośników miasta. Istnieje strona internetowa Zagórów - Miejsce z Historią, na której publikowane są artykuły na tematy historyczne dotyczące miejscowości - wśród nich na temat zagórowskich Żydów. Tam też można przeczytać różne teksty dotyczące zagórowskich Żydów. Za największego znawcę tej tematyki uważany jest regionalista Jarosław Buziak. Polecam na stronie Zagórów - Miejsce z Historią jego tekst „Historia getta zagórowskiego na podstawie wspomnień Leona Jedwaba i Abrahama Landau”.
(Dostępność wszystkich linków: 02.10.2024)