logo l

Wystawa „Rawicka synagoga” w Ratuszu

Chaim/Życie

Jeszcze w 1939 roku ponad dachami Rawicza widzianego z podmiejskich wzgórz, na których rozłożyły się trzy cmentarze: ewangelicki, katolicki i żydowski, górowało pięć wyrastających ponad inne domy wież, kopuł, wieżyczek. Od strzelistej wieży kościoła farnego, przez kościół poreformatorski, synagogę, wieżyczkę ratusza, po białą, klasycystyczna wieżę kościoła ewangelickiego. Najpierw, w 1941, gdy panowali hitlerowcy, zniknęła kopuła synagogi, potem w 1945 roku, gdy nadeszli Rosjanie, spłonął kościół po zakonie reformatów. Zostały trzy wieże. I trzy stare jesiony spośród kilkunastu, które częściowo okalały parcelę przy plantach, na której stała synagoga.


 Rawicka synagoga1

1 lipca 2020 roku z paromiesięcznym poślizgiem spowodowanym pandemią, Muzeum Ziemi Rawickiej otworzyło w swojej siedzibie wystawę „Rawicka synagoga”. Pierwszą w historii miasta opowieść o miejscowej synagodze, bogato ilustrowaną zdjęciami, szkicami i innymi archiwalnymi materiałami.

Zamożni rawiccy Żydzi wystawili bóźnicę w 1889 roku wg projektu śląskiego architekta  Georha Böttgera, zniszczyli ją w 1941 roku hitlerowcy. Budynek stał wiec tylko 52 lata, jeszcze mniej był użytkowany zgodnie z przeznaczeniem, bo w 1923 roku miejscową gminę rozwiązano z powodu masowego wyjazdu pozostałych w mieście po Powstaniu Wielkopolskim Żydów. O ile jeszcze w 1840 roku ponad 20 proc. mieszkańców miasta stanowili Żydzi, niemal sto lat później, w 1933 roku, zostało ich już tylko 11, a w 1939 - jeden. Ale tak działo się wtedy w całej Wielkopolsce.

Rawicka synagoga3

Budynek był ładny, okazały, nie tak duży, masywny ale o licznych delikatnych elementach architektonicznych. Tomasz Dyba, członek Towarzystwa Przyjaciół Rawicza zajmujący się także rawickimi Żydami, zestawił na prowadzonym przez siebie FB Rawiccy Żydzi zdjęcie rawickiej synagogi z synagogą we Florencji. Podobieństwo brył jest uderzające. https://www.facebook.com/RawiccyZydzi/photos/a.1149911548520084/1551896751654893/?type=3&theater

Rawicka synagoga4

Ekspozycja w Muzeum Ziemi Rawickiej pt. „Rawicka synagoga” ciągle trwa; można ją oglądać w Ratuszu pośrodku Runku.  Wystawa jest jednym z efektów współpracy Muzeum Ziemi Rawickiej z Towarzystwem Przyjaciół Rawicza. Od kilkunastu miesięcy pracownicy muzeum, Urzędu Miejskiego Gminy Rawicz oraz członkowie stowarzyszenia realizują przedsięwzięcia, których celem jest dokumentowanie oraz popularyzacja elementów dziedzictwa kulturowego i historii społeczności Żydów rawickich. Jednym z zainicjowanych działań jest akcja pod hasłem „Wspólnie przywracamy pamięć”, polegająca na zabezpieczeniu pozostałości płyt nagrobnych ze zniszczonego cmentarza żydowskiego w Rawiczu – Sierakowie. Kilka ocalonych fragmentów macew z czytelnymi inskrypcjami lub symbolami także jest prezentowanych na wystawie.

Rawicka synagoga5

Wystawę „Rawicka synagoga” można obejrzeć w Muzeum Ziemi Rawickiej w Ratuszu na Rynku - od poniedziałku do piątku w godz. 8-16, w czwartek do 17. Wstęp jest bezpłatny.

 

Plansze z wystawy: Muzeum Ziemi Rawickiej. Fotografie z wystawy: Andrzej Niziołek

Projekt
CHAIM/ŻYCIE

Fundacja Tu Żyli Żydzi, Poznań


Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowane w 2020 r. przez Andrzeja Niziołka

CHAIM/ŻYCIE - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce, to projekt edukacji i animacji kultury w Poznaniu i Wielkopolsce. Poszukujemy, gromadzimy i prezentujemy na niej trzy rodzaje materiałów:

* Dzieła twórców kultury odnoszące się do kultury żydowskiej i obecności Żydów w Poznaniu i Wielkopolsce.

* Materiały nt. kultury i historii Żydów wielkopolskich – jako mało znanego dziedzictwa kulturowego regionu.

* Informacje o działaniach lokalnych społeczników, organizacji, instytucji zajmujących się w Wielkopolsce upamiętnieniem Żydów w swoich miejscowościach oraz informacje o tychże działaczach i organizacjach.

Kontakt

  • Andrzej Niziołek

  • Hana Lasman

  • Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


Projekt finansowany jako zadanie publiczne Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury w 2021 r.

© 2020 Fundacja Tu Żyli Żydzi. Strony Trojka Design.