W małym, nieco ponad trzytysięcznym Zagórowie nieopodal Słupcy i Konina, od 2018 roku w styczniu obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Uroczystości odbywają się przy budynku piekarni - pobudowanej po wojnie na miejscu, w którym przed wojną stała synagoga.
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Zagórowie w 2018 roku
Obchody są co roku podobne... Były do 2019, bo w 2020 warunki dyktował Covid-19. Zawsze w okolicach 27 grudnia koło budynku piekarni przy ul. Średniej, na której ścianie wisi tablica informująca o znajdującej się tu kiedyś synagodze i upamiętniająca Żydów z Zagórowa, zbiera się spory tłum. Zaproszeni goście: z Warszawy, Poznania, Konina, innych miejscowości, księża, rabini, pastorowi, burmistrz, starosta, przedstawiciele gmin żydowskich, stowarzyszeń, miejscowi notable, dyrektorzy szkól i nauczyciele wraz z młodzieżą. Są przemówienia, jest składanie kwiatów pod tablicą, występy - ktoś śpiewa, gra, czyta - modlitwy... Pojawiają się także mieszkańcy miasteczka - ci, którzy przychodzą specjalnie lub ci, którzy przechodzili i się zatrzymali.
Zagórów, rok 2019
Scenariusz zawsze podobny, uroczystość oficjalna, więc zawsze odpowiednio nobliwa, ale najważniejsza jest pamięć. I chęć pamiętania. Bo ile takich małych, biednych miejscowości, sztetl, w których 20, 30, 40 lub więcej procent mieszkańców stanowili Żydzi - choć tak dziś chce pamiętać? A w Zagórowie przecież dzieje się o wiele więcej - o czym na Chaim/Życie pisaliśmy już kilkukrotnie (kliknijcie choćby obok w tag Zagórów). I nikt albo mało kto nie chce tu nie pamiętać o dawnych sąsiadach, jak to dzieje się w innych małych miasteczkach, w których nie ma tablic, obchodów, a kirkuty porastają trudne do przebrnięcia zarośla. Brawo więc dla Zagórowa i tych miejscowych działaczy, których inicjatywa upamiętniania została podjęta i przyjęta przez miejscowe władze, nauczycieli, i mieszkańców.
Rok 2020
Publikujemy obok, w zakładce „Relacje z Obchodów Dni Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Zagórowie”, dokumentację z tych uroczystości: teksty autorstwa Łukasza Parusa, niegdyś nauczyciela, obecnie dyrektora Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Zagórowie zaangażowanego w upamiętnianie miejscowych Żydów, zbieracza historii nt. tutejszej społeczności żydowskiej, oraz wykonane podczas tych obchodów fotografie.
A ażeby oddać ducha dawnego, żydowskiego życia w Zagórowie - zamieszczamy także dźwiękowy zapis rozmowy na ten temat, która odbyła się na antenie Meloradia - „Łukasz Parus opowiada o Leonie Jedwabiu i zagórowskich Żydach w Meloradiu”.
Dziękujemy Łukaszowi Parusowi za udostępnienie na Chaim/Życie tekstów i fotografii, a Meloradiu za zgodę na przypomnienie rozmowy z nim.
Relacje z Obchodów Dni Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Zagórowie
Łukasz Parus o Leonie Jedwabiu i zagórowskich Żydach - w stacji Meloradio
Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowane w 2020 r. przez Andrzeja Niziołka
CHAIM/ŻYCIE - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce, to projekt edukacji i animacji kultury w Poznaniu i Wielkopolsce. Poszukujemy, gromadzimy i prezentujemy na niej trzy rodzaje materiałów:
* Dzieła twórców kultury odnoszące się do kultury żydowskiej i obecności Żydów w Poznaniu i Wielkopolsce.
* Materiały nt. kultury i historii Żydów wielkopolskich – jako mało znanego dziedzictwa kulturowego regionu.
* Informacje o działaniach lokalnych społeczników, organizacji, instytucji zajmujących się w Wielkopolsce upamiętnieniem Żydów w swoich miejscowościach oraz informacje o tychże działaczach i organizacjach.
Andrzej Niziołek
Hana Lasman
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Projekt finansowany jako zadanie publiczne Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury w 2021 r.