Śladami Żydów w Wielkopolsce
Wiele ludzi i organizacji zajmuje się dziś zachowywaniem pamięci o Żydach w Wielkopolsce - przywracaniem ich śladów, zbieraniem informacji i opieką nad zabytkami po tej społeczności. Działają oni lokalnie i najczęściej nie są znani poza swoimi miejscowościami. Często robią niesamowite rzeczy - choć dopiero niedawno zaczęli się tematem Żydów w swoim mieście czy miasteczku zajmować.
Chaim/Życie - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce https://chaim-zycie.pl/ prezentuje ich w części „Ludzie i działalność”
Żydzi w Wielkopolsce osiedlali się prawie od tysiąca lat. W XIX i na początku XX wieku wyjeżdżali. Przed II wojną światową już było ich tak mało, że likwidowano synagogi, kahały, domy opieki, mykwy itd., a na wielu cmentarzach nikogo już nie chowano. Wielkopolanie stracili Żydów jako sąsiadów wcześniej i w bardziej naturalny sposób - inaczej niż tam, gdzie ich wymordowano w czasie Holokaustu. Ale pamięć o Żydach w Wielkopolsce - to jednak także pamięć o Zagładzie.
Ideą tej części portalu Chaim/Życie jest po prostu pokazanie się i policzenie się. Zobaczenie, ilu i gdzie ludzi - pojedynczych osób, ale też stowarzyszeń, fundacji, czy instytucji działa na rzecz zachowania śladów i pamięci o Żydach w Wielkopolsce. Kim są? Dlaczego to robią? A przede wszystkim - co robią? Jak upamiętniają Żydów? Co już zrobili lub planują zrobić? Jak są odbierani w swoich miejscowościach?
Stowarzyszenie Krotochwile m.in. organizuje festiwal Simchat Chajim, a od roku 2020 inwentaryzuje wraz z wolontariuszami cmentarz żydowski w Koźminie Wlkp. - jeden z nielicznych zachowanych w regionie.
Opieka nad zarastającymi cmentarzami, oprowadzanie wycieczek, zbieranie świadectw starszych mieszkańców miasta, upamiętnianie miejsca po synagodze czy organizowanie spotkań i konferencji - to z kolei działania podejmowane przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Zagórowskiej z trzytysięcznego Zagórowa koło Konina.
W różnych miejscowościach śladami po Żydach w Wielkopolsce opiekują się i upamiętniają ich szkoły i działający w nich nauczyciele - Liderzy Dialogu, podejmując z młodzieżą przeróżne działania, jak np. w Zespole Szkół w Szamotułach
Inni zbierają informacje, opracowują przewodniki i foldery, wytyczają trasy po śladach Żydów w swojej miejscowości. Jak członkowie Wągrowieckiego Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego - https://chaim-zycie.pl/ludzie-i-dzialalnosc/432-rok-za-rokiem-niezmarnowany-czas-w-wagrowcu
Jeszcze inni przywracają pamięć o Żydach w Wielkopolsce organizując wystawy czasowe, jak Muzeum Ziemi Rawickiej: https://chaim-zycie.pl/ludzie-i-dzialalnosc/389-wystawa-rawicka-synagoga-w-ratuszu
Aby zachować ślady obecności Żydów w Wielkopolsce jedni działacze budują lapidaria i ratują fragmenty macew użytych przez Niemców podczas II wojny do budowany dróg - jak Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych Spotkajmy Się w Koźminku koło Kalisza - https://chaim-zycie.pl/ludzie-i-dzialalnosc/422-nie-pozostalismy-obojetni-otwarcie-lapidarium-zydowskiego-w-kozminku, inni dopiero podobną rzecz próbują u siebie zrobić, często walcząc z brakiem środków i innymi przeszkodami, jak Stowarzyszenie Nasza Gmina w Książu Wlkp. - https://chaim-zycie.pl/ludzie-i-dzialalnosc/447-historia-bez-konca-o-odkrywaniu-cmentarza-zydowskiego-w-ksiazu-wlkp
„Ludzie i działalność” to trzeci zasadniczy dział Chaim/Życie. Dwa inne to działy poświęconego historii Żydów Wielkopolski https://chaim-zycie.pl/kultura-i-historia oraz artystom i Żydom w Wielkopolsce https://chaim-zycie.pl/tworczosc-artystyczna. Portal prowadzi Fundacja Tu żyli Żydzi w Poznaniu.