Wzięliśmy dokumenty i od razu poszliśmy na milicję. Kiedy dzisiaj wspominam, co się tam rozegrało, mam wrażenie, że były to sceny z jakiegoś kowbojskiego filmu, a nie rzeczywistość. Oni po prostu brutalnie wtargnęli na posterunek i nie zwracając najmniejszej uwagi na protesty urzędników weszli wprost do biura naczelnika. Tam napierw wyłączyli telefon przewracając biurko, a później złapali go za gardło i rzucając przekleństwami pod jego adresem zaczęli krzyczeć, że kiedy inni przelewają krew na froncie, on znęca się nad ludźmi. Publikujemy trzecią część wspomnień Adka Redlicha, poznaniaka z Małych Garbar, z okresu wojny spędzonej w Związku Radzieckim.
Adam Redlich wychował się w przedwojennym Poznaniu, ale wojnę wraz z rodzicami spędził z Związku Radzieckim. W poprzednich dwóch częściach jego wspomnień, które zamieściliśmy już na Chaim/Życie, opowiada o swoim dzieciństwie w Poznaniu, początku wojny i ucieczce jego rodziny przed Niemcami do Związku Radzieckiego, a potem o tułaczce po tym kraju – pracy w Gruzji i na Wołyniu, ponownej ucieczce przed nacierającą armią niemiecką aż do Kazachstanu i o staraniach rodziny, by pozostać razem i utrzymać się przy życiu.
Teraz zamieszczamy na Chaim/Życie trzecią część jego spisanych pod koniec życia, w latach dwutysięcznych, wspomień. Opowiada w nich o swoim krótkim pobycie do Armii Czerwonej i nieprawdopodobnej historii zwolnienia go z niej „po cichu”. A także o kolejnej ucieczce – z Kazachstanu na Ural – i podjętych tam studiach na politechnice w Magnitogorsku.
Adek Redlich kilkukrotnie pisze w swoim tekście, że miał podczas wojny dużo szczęścia do ludzi. Myślę, że nie tylko – kiedy czyta się jego historię ma się wrażenie, że szczęście w ogóle towarzyszy mu niemal na każdym kroku.
Autor wspomnień, urodzony w 1925 roku, zmarł we wrześniu 2020 roku w Izraelu. Jego ojciec zajmował się w przedwojennym Poznaniu różnego rodzaju handlem, m.in. był przedstawicielem jednego z austriackich banków. Więcej pisaliśmy o nim tutaj: https://chaim-zycie.pl/kultura-i-historia/poznan/437-zmarl-adek-redlich
W następnej części wspomnień, którą zamieścimy na Chaim/Życie, Adek Redlich opowie o swoim powrocie do Polski w 1946 roku i o tym, jaką ją zastał po wojnie.
Wspomnienia Redlicha to kolejny, nieznany dotąd zapis nt. przedwojennego świata poznańskich Żydów oraz ich losie podczas wojny. Dodajemy jego wspomnienie do już istniejących opowieści i świadectw innych poznaniaków, publikowanych w części lub całości na Chaim/Życie: Firy Mełamedzon-Salańskiej, Noacha Lasmana, Jurka Janowskiego, Bronka Bergmana i innych.
Jest to wspomnienia inne w treści od tamtych, bo opowiadajace o tym, jaki był los polskich Żydów w Związku Radzieckim. A to tam udało się przeżyć największej grupie mieszkających przed wojną w Poznaniu Żydów.
Dziękuję Dovowi i Mosze Redlichom, synom autora, za zgodę na publikację tekstu wspomnień ich ojca oraz za udostępnienie fotografii z rodzinnego archiwum.
Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowane w 2020 r. przez Andrzeja Niziołka
CHAIM/ŻYCIE - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce, to projekt edukacji i animacji kultury w Poznaniu i Wielkopolsce. Poszukujemy, gromadzimy i prezentujemy na niej trzy rodzaje materiałów:
* Dzieła twórców kultury odnoszące się do kultury żydowskiej i obecności Żydów w Poznaniu i Wielkopolsce.
* Materiały nt. kultury i historii Żydów wielkopolskich – jako mało znanego dziedzictwa kulturowego regionu.
* Informacje o działaniach lokalnych społeczników, organizacji, instytucji zajmujących się w Wielkopolsce upamiętnieniem Żydów w swoich miejscowościach oraz informacje o tychże działaczach i organizacjach.
Andrzej Niziołek
Hana Lasman
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Projekt finansowany jako zadanie publiczne Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury w 2021 r.