logo l

Wągrowiec

Wągrowiec aż do końca XVIII wieku był miejscowością klasztorną, należącą do zakonu cystersów z Łekna - początkowo jako wieś, od XIV wieku jako miasto. W XV i XVI wieku istniał tu silny ośrodek rzemiosła, odbywały się również gwarne targi i jarmarki. W 1541 roku w mieście urodził się przyszły ksiądz i słynny tłumacz Biblii Jakub Wujek. PO splądrowaniu i podpaleniu przez Szwedów w 1656 roku Wągrowiec podupadł. Od 1793 roku miasto znajdowało się w zaborze pruskim, było siedzibą powiatu. Pod koniec XIX wieku rozwinął się w nim drobny przemysł.

Póki miasto było klasztorne, Żydzi nie mogli zamieszkiwać w Wągrowcu. Pierwsi z nich pojawili się w nim dopiero ok. 1780 roku. Gmina żydowska zaczęła rozwijać się na przełomie XVII i XIX wieku, już pod władzą Prus. W 1807 roku wybudowano synagogę, następnie nad Jeziorem Durowskim powstał cmentarz żydowski. Największą liczebność gmina osiągnęła w 1847 roku. Spośród 2876 mieszkańców miasta 812 było Żydami. Ich liczebność bardzo zmniejszyła się w II połowie XIX wieku, wskutek silnego wśród wszystkich Żydów wielkopolskich zjawiska emigracji w głąb Niemiec i poza ich granice, głównie do USA. W 1913 roku społeczność żydowska w Wągrowcu liczyła tylko 348 osób i proces ten trwał nadal. Mimo to na początku lat 30. XX wieku w mieście mieszkało jeszcze ok. 200 osób pochodzenia żydowskiego. Po zajęciu miasta przez hitlerowców wszystkich mieszkających w nim Żydów wywieziono do Generalnego Gubernatorstwa. Większość z nich zginęła w Treblince.

W powiecie wągrowieckim większe społeczności żydowskie istniały jeszcze w Gołańczy, Skokach, Mieścisku i Łeknie.

Wągrowiec leży 60 km na północ od Poznania, nad Jeziorem Durowskim, liczy ponad 25 tys. mieszkańców.

Na fotografii: widok Wągrowca od strony jeziora z widocznym nad jego brzegiem cmentarzem żydowskim. 

Oprac. na postawie informacji z Wikipedii i Wirtualnego Sztetla.


Projekt
CHAIM/ŻYCIE

Fundacja Tu Żyli Żydzi, Poznań


Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowane w 2020 r. przez Andrzeja Niziołka

CHAIM/ŻYCIE - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce, to projekt edukacji i animacji kultury w Poznaniu i Wielkopolsce. Poszukujemy, gromadzimy i prezentujemy na niej trzy rodzaje materiałów:

* Dzieła twórców kultury odnoszące się do kultury żydowskiej i obecności Żydów w Poznaniu i Wielkopolsce.

* Materiały nt. kultury i historii Żydów wielkopolskich – jako mało znanego dziedzictwa kulturowego regionu.

* Informacje o działaniach lokalnych społeczników, organizacji, instytucji zajmujących się w Wielkopolsce upamiętnieniem Żydów w swoich miejscowościach oraz informacje o tychże działaczach i organizacjach.

Kontakt

  • Andrzej Niziołek

  • Hana Lasman

  • Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


Projekt finansowany jako zadanie publiczne Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury w 2021 r.

© 2020 Fundacja Tu Żyli Żydzi. Strony Trojka Design.