Żydzi w Poznaniu
Gmina żydowska w Poznaniu istniała najprawdopodobniej już w połowie XIII wieku. Była to jedna z najstarszych, najbogatszych i najważniejszych gmin w I Rzeczpospolitej. zwłaszcza w wiekach XVI i XVII. Potem podupadła, w czasie zaborów tutejsi Żydzi kulturowo zniemczyli się. W międzywojniu istniała tu już tylko mała, niespełna trzytysięczna gmina - niezwykle jednak barwna i ciekawa.
Na stronie Chaim/Życie - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce o Żydach w Poznaniu opowiada duży i wciąż rozrastający się dział „Poznań”
Żydów w Poznaniu w okresie między I a II wojną światową dotyczy np. tekst oparty o bogate i różnorodne wspomnienia przedwojennych tutejszych Żydów pt. „Byli Żydzi w Poznaniu”.
O dawnej świetności gminy w czasach I RP traktują teksty Lecha Muszyńskiego i Bronka Bergmana „Sylwetki poznańskich rabinów”, czy historyka prof. Rafała Witkowskiego o Judzie Loewie ben Bezalelu, czyli słynnym Maharalu z Pragi, urodzonym poznaniaku i dwukrotnym rabinie w mieście.
Niesamowitą historię z nieistniejącego już żydowskiego cmentarza w Poznaniu przynosi tekst z 1916 roku o macewach zrobionych z... kamieni pochodzących z najważniejszych poznańskich budowli starej Rzplitej: Ratusza, Zamku Królewskiego czy kolegiaty - https://chaim-zycie.pl/kultura-i-historia/poznan/421-macewy-z-kawalkow-zamku-ratusza-i-kolegiaty
Ale Żydzi w Poznaniu to na tej stronie także ich bezpośrednie wspomnienia - jak opowieść Jurka Janowskiego „Byłem Żydem-Polakiem” https://chaim-zycie.pl/kultura-i-historia/poznan/362-bylem-zydem-polakiem, czy opowieści o nich - jak tekst Yaacova Avneta z Izraela o jego dziadku Dawidzie Sonnabendzie, ostatnim poznańskim kantorze https://chaim-zycie.pl/kultura-i-historia/poznan/347-chazan-dawid-sonnabend-kantor-wielkiej-synagogi-w-poznaniu
A o tym, w jak cyniczny sposób jak Niemcy rozprawili się z najważniejszą żydowską budowlą Poznania - Synagogą Nową zwaną także Wielką -wcześniej wywożąc z Poznania wszystkich Żydów, mówi tekst będący tłumaczeniem z niemieckiego organu NSDAP Ostdeutscher Beobachter z kwietnia 1940 roku pt. „Trzy gwiazdy Dawida strącone - zbezczeszczenie poznańskiej synagogi” - https://chaim-zycie.pl/kultura-i-historia/poznan/423-trzy-gwiazdy-dawida-stracone-zbezczeszczenie-poznanskiej-synagogi
Żydzi w Poznaniu - mało kto o nich dzisiaj wie coś więcej, a była to społeczność niezwykle różnorodna, od XIX wieku zupełnie inna od reszty Żydów z Królestwa Polskiego czy Galicji.