Jaka była historia Żydów w Gnieźnie? Jakie tajemnica wciąż kryje i jakich jej odkryć wciąż się dokonuje? I dlaczego w czwartkowy ciepły wieczór 27 lipca wuchta gnieźnian, bo ponad sto osób, przyszła na brukowane podwórko starej kamienicy przy ul. Rzeźnickiej 1?
Wydarzenie przygotowali pracownicy Muzeum Początków Państwa Polskiego z Gniezna prowadzący Interaktywne Muzeum Gniezna i wychodzący ze swoimi wydarzeniami w przestrzeń miasta. Podczas spotkania skrzypaczka Sara Powaga wykonała kilka utworów klezmerskich, a Jarosław Mikołajczyk, edukator MPPP, wcielający się podczas swoich działań w postać Muzealnego Detektywa zaprezentował wykonane przez siebie wg tradycyjnych wzorów wycinanki żydowskie. Zaprezentowano również judaika ze zbiorów MPPP, m.in. Talmud z przełomu XIX i XX wieku, który znaleziony podczas remontu Starego Ratusza w 2018 roku. Głównym jednak prelegentem wieczoru, który żywo opowiadał o historii Żydów w Gnieźnie, był dziennikarz i regionalista Rafał Wichniewicz.
Podwórko przy ul. Rzeźniczej 1, leżące na granicy dawnej dzielnicy żydowskiej w Gnieźnie i sąsiadujące ze Szkołą Muzyczną, okazało się również „bramą” prowadzącą do bardzo ciekawej historii i największej chyba materialnej atrakcji tego wieczoru.

Fontanna, w której w XIX wieku płynęła woda ze Źródełka Fryderyka
W 1886 roku na posesji należącej do miejscowego Żyda, właściciela piekarni Filipa Flatowa, wybiło źródełko, które miało właściwości lecznicze. Właściciel postanowił wykorzystać je i stworzyć w tym miejscu… uzdrowisko. Posesja była obszerna, zamówił więc u miejscowego architekta projekt z piętrowym budynkiem z salami kąpielowymi, przebieralniami i kasą, a na jego tyłach ładny ogród z werandami do wypoczynku kuracjuszy, scenę dla orkiestry i – najważniejszy obiekt „uzdrowiska” – fontannę z której miał tryskać zdrowotny napój, nazwaną Źródełkiem Fryderyka. Interes szedł dobrze, ale woda, niestety, szybko się skończyła… Do dziś przetrwała jednak, niewidoczna z zewnątrz i znajdująca się na prywatnej posesji, sama fontanna – bardzo urokliwa, zarośnięta zielenią niczym w „tajemniczym ogrodzie”. Uczestnicy wieczoru mieli wyjątkową okazję zobaczyć ją – mimo upływu czasu jej stan wydaje się zewnętrznie dobry.
Relacje z wieczoru poświęconego gnieźnieńskim Żydom, a w nich także informacje o ich historii można przeczytać w artykułach zamieszczonych w miejscowych mediach, dostępnych pod linkami: https://gniezno24.com/kultura/35583/spotkanie-z-tajemnicza-fontanna-czyli-aneks-do-historii-gnieznienskich-zydow/ ; https://popcentrala.com/img-o-mniejszosci-zydowskiej-w-gnieznie/
Wieczór poświęcony był również historii Bambrów w Gnieźnie.
Dziękujemy Jarosławowi Mikołajczykowi za nadesłanie Chaim/Życie informację o tym wydarzeniu. Fot. Sebastian Uciński.