logo l

W Trzemesznie odsłonięto lapidarium

an

W Trzemesznie, po ponad dwóch latach przygotowań i prac, 21 września odsłonięto na cmentarzu żydowskim upamiętniające nekropolię oraz tę część społeczności miasta pomnik wraz z lapidarium. Zbudowano je i odtworzono z fragmentów macew, które podczas wojny Niemcy wykorzystali jako krawężniki przy remoncie ulic w mieście. 


Na terenie kirkutu – na miejscu, gdzie dawniej stał dom przedpogrzebowy – odsłonięto zbudowany z fragmentów macew pomnik upamiętniający cmentarz a w innym miejscu ustawiono lapidarium z macew, które udało się złożyć i zespolić z innych kawałków. Większość prac, a składało się na nie wiele różnych działań, przeprowadzono społecznie.

Trzemeszno 5

Pomnik z fragmentów macew wydobytych podczas prac remontowych w Trzemesznie

Na uroczystość przybyło kilkadziesiąt osób, prócz władz i mieszkańców miasta, m.in. młodzieży, także delegacje z innych miast regionu oraz z Poznania i Łodzi. Rabin Dawid Szychowski odmówił modlitwę za zmarłych El male rachamim, a proboszcz parafii trzemeszeńskiej ks. Piotr Kotowski Ojcze nasz i Wieczny odpoczynek.

Dalsze uroczystości odbyły się w Środowiskowym Domu Samopomocy – m.in. Katarzyna Sudaj, która przewodziła trzemeszeńskim społecznikom, opowiedziała tam o historii Żydów w Trzemesznie.

Cmentarz żydowski w Trzemesznie, mieście położonym na wschód od Gniezna, powstał na niedużym wzgórzu w I poł. XIX wieku we wsi Zieleń, około kilometr od centrum miasta (dziś to ul. Orchowska), naprzeciw cmentarza ewangelickiego. W 1999 roku podczas remontu ulicy Ogrodowej odnaleziono w krawężnikach kilkadziesiąt kawałków macew pochodzących z kirkutu, którymi Niemcy posłużyli się jako materiałem budowlanym. Nekropolia została zniszczony podczas II wojny światowej, a okres powojenny do tego się przyłożył.

Trzemeszno 2

Złożone z kawałków i zespolone macewy na cmentarzu w Trzemesznie

W 2021 roku miejscowi społecznicy oraz władze miasta rozpoczęli starania o upamiętnienie danej mniejszości żydowskiej Trzemeszna i umieszczenie na terenie dawnego kirkutu przechowywanych przez miasto macew. Burmistrz Trzemeszna powołał wówczas zespół ds. jego uporządkowania i upamiętnienia. Prace w większości były wykonywane społecznie, a finanse pozyskano m.in. ze Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny, Funduszu Dziedzictwa Narodowego, oraz ze zbiórki społecznej. Podczas prac m.in. oczyszczono macewy, przetłumaczono z hebrajskiego i niemieckiego inskrypcje na nich, zespolono z kawałków macewy, które nadawały się do tego.

O uroczystości oraz o etapach prac nad stworzeniem pomnika lapidarium na trzemeszeńskim cmentarzu można przeczytać więcej tutaj:

https://palukimogilno.pl/artykul/otwarcie-lapidarium-cmentarza/1181874; https://zydzi-trzemeszno.pl/cmentarz/lapidarium/budowa-lapidarium/

Fotografie Katarzyna Sudaj, portal palukimogilno.pl

Odsłonięcie pomnika na cmentarzu żydowskim w Trzemesznie

Projekt
CHAIM/ŻYCIE

Fundacja Tu Żyli Żydzi, Poznań


Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowane w 2020 r. przez Andrzeja Niziołka

CHAIM/ŻYCIE - portal o kulturze, Żydach, artystach i Wielkopolsce, to projekt edukacji i animacji kultury w Poznaniu i Wielkopolsce. Poszukujemy, gromadzimy i prezentujemy na niej trzy rodzaje materiałów:

* Dzieła twórców kultury odnoszące się do kultury żydowskiej i obecności Żydów w Poznaniu i Wielkopolsce.

* Materiały nt. kultury i historii Żydów wielkopolskich – jako mało znanego dziedzictwa kulturowego regionu.

* Informacje o działaniach lokalnych społeczników, organizacji, instytucji zajmujących się w Wielkopolsce upamiętnieniem Żydów w swoich miejscowościach oraz informacje o tychże działaczach i organizacjach.

Kontakt

  • Andrzej Niziołek

  • Hana Lasman

  • Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


Projekt finansowany jako zadanie publiczne Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury w 2021 r.

© 2020 Fundacja Tu Żyli Żydzi. Strony Trojka Design.