Zaszczytny tytuł Lidera Dialogu otrzymują ludzie z dużych miast czy małych miejscowości w całej Polsce, lokalni aktywiści zaangażowani w dialog polsko-żydowski, walkę z antysemityzmem, edukację w dziedzinie historii i kultury żydowskiej oraz zajmujących się ochroną dziedzictwa żydowskiego w swoich miejscowościach. Tytuł w ramach Programu Liderzy Dialogu nadaje Forum Dialogu – fundacja, która skupia takich działaczy i zapewnia im przestrzeń do wymiany doświadczeń wynikających z ich aktywności oraz umożliwia im poszerzania swojej wiedzy i umiejętności.

Paweł Bajerlein (pierwszy z prawej) z Liderami Dialogu z Wielkopolski na cmentarzu żydowskim w Koźminie Wielkopolskim

W Koźminie i Krotoszynie spotkali się członkowie wielkopolskiej grupy regionalnej Liderów Dialogu. Są to często nauczyciele, historycy, bibliotekarze, regionaliści dbających o żydowskie dziedzictwo – przyjechali z Wągrowca, Buku, Fordonu, Koźmina Wielkopolskiego i Krotoszyna, Konina, Słupska, Strzelna, Zagórowa, Zbąszynia, Ryczywołu, Trzemeszna, Inowrocławia i Poznania.

Gospodarzem wizyty był Paweł Bajerlein - Lider Dialogu zajmujący się żydowską historią Koźmina Wielkopolskiego i Krotoszyna – który opowiedział o swoich działaniach w tych miejscowościach oraz o historii mieszkających w nich niegdyś Żydów. Grupa odwiedziła cmentarz żydowski w Koźminie – na którym zachowało się kilkaset macew i gdzie podczas inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 2020-2022 przez Stowarzyszenie Krotochwile zlokalizowano 533 miejsca pochówku. Uczestnicy spotkania byli pod wielkim wrażeniem stan jego zachowania i piękna nagrobków.

Kirkut w Koźminie Wielkopolskim

Odwiedzili także autorską wystawę „(Nie)obecni - historia koźmińskich Żydów” w Bibliotece Publicznej Koźmina, której kuratorem był Bajerlein. To ekspozycja bogata w wiele zupełnie nowych materiałów znalezionych przez niego w archiwach i wśród potomków Żydów z Koźmina, do których dotarł – swego rodzaju podsumowanie dotychczasowych badań na ich temat. Podczas spaceru po mieście grupa Liderów odwiedziła także kilka miejsc związanych z żydowską społecznością: miejsce, gdzie była synagoga, szkołę żydowską czy drukarnię rodziny Tuchów.

Potem Liderzy Dialogu byli w Krotoszynie, gdzie również oglądała miejsce po synagodze, czy fragmenty macew wykorzystywanych w przeszłości jako murek w parku. Po wystawie stałej i judaikach w Muzeum Regionalnym im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie oprowadził ich dyrektor Piotr Mikołajczyk.
Te dwa dni to był także – a może przede wszystkim - czas na wymianę doświadczeń i spostrzeżeń między wielkopolskimi Liderami zajmującymi się dziedzictwem Żydów, na lepsze poznanie się i nawiązanie kontaktu.

Uczestnicy studyjnej wizyty podczas oglądania żydowskich śladów w Krotoszynie

Program Liderzy Dialogu prowadzony jest przez Forum Dialogu, najstarszą polską organizację pozarządową stawiającą sobie za cel poprawę relacji polsko-żydowskich.

Autorami fotografii wykorzystanych w artykule są: Maciej Krajewski, Katarzyna Sudaj, Anita Rucioch-Gołek, Damian Amon Rączka.